Organ Nakli İçin Yeni Düzenleme
Operasyon giderleri karşılanmadığı için, beyin ölümü gerçekleşenlerin ailelerine organ nakli konusunda yeterli teklifte bulunulmuyor.
Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürü İrfan Şencan, kadavradan organ çıkarma operasyonu yapan hastanelere bugüne kadar sadece teşekkür mektubu gönderildiğini belirterek, “Artık, hastaneler organ nakli konusunda gayret ettiklerinde, ceplerinden para harcamayacak. Döner sermayelerine 12 bin TL yatırılacak.” dedi. Şencan, uygulamanın kadavradan organ teminine ciddi bir katkı sağlayacağını söyledi.
Tedavi Hizmetleri Genel Müdürü İrfan Şencan, Cihan Haber Ajansı’na yaptığı açıklamada Türkiye’nin organ nakli yapılabilirlik açısından iyi bir seviyede olduğunu belirtti.
Türk organ nakli ekiplerinin son derece başarılı olduğunun altını çizen Şencan, “Organ nakli yapıldığında başarı oranı oldukça yüksek. Ancak organ bekleyen çok sayıda hastamız var. En temel problem, bağışlanan organ azlığı. Beyin ölümü gerçekleşmiş kişilerin ailelerine, ‘hastanızın organlarını bağışlar mısınız?’ denildiğinde olumlu cevap verme oranı çok düşük değil. Bu anlamda bir sorun yok.” diye konuştu. Ertek, bu duruma karşı bağışlanan organ sayısının az olmasına dikkat çekti.
Bu durumun nedenleri incelendiğinde bazı sorunlu noktaların tespit edildiğini belirten Şencan, şöyle devam etti: “Birincisi, hastası beyin ölümü gerçekleşmiş kişilere, organlarını bağışlaması yönünde teklifte telkinde bulunulmuyordu. Bu oran düşüktü. İkincisi, bu işlemlerin yapılacağı yerler, yüzde 90 oranında yoğun bakımlar. Bu yoğun bakımlardaki ekipler, hem organ bağışı konusunda yeterince bilinçlendirilmiş değildi. Hem de bağışlanan cenazenin organlarının yaşatılması için yeterince duyarlı, bilinçli olmadıklarını gördük. Bir diğer sorun da, organ bağışını kabul eden hastanenin, organ bağışı olduktan sonraki kadavranın bakımı, bunun organizasyonu, ameliyathanede organların alınması (ki bu da kritik bir işlem). Bu işleri yapan ekiplere sadece teşekkür ediyorduk. Bunlara herhangi bir maddi karşılık vermiyorduk. Organı takan birime maddi karşılık veriliyor. Ancak organ çıkaran kısım hiçbir şekilde maddi karşılık almıyordu. ”
Yeni uygulama ile organ bağışı yapılan hastanelerin masraflarının da karşılanacağını dile getiren Şencan, “SGK, ciddi bir adım attı. 12 bin TL’lik bir rakam ortaya koydu. Bu rakamın sayesinde artık hastaneler organ bağışı konusunda gayret ettiklerinde ceplerinden para harcamayacaklar. Yaptıkları çabaların karşılığını parasal olarak almış olacaklar.” dedi. Şencan, yeni uygulamanın kadavradan organ bağışı temini konusuna ciddi bir katkı sağlayacağını dile getirdi.
“BU ORGAN PARASI DEĞİL”
Türkiye’de organ konusunda herhangi bir ticaretin kanunlarla da yasaklandığını hatırlatan Şencan, “Net olarak ifade etmek isterim, bu bir organ parası değil. Ancak bunların (organların) alınması, ameliyatının yapılması, kadavranın bakımı sırasında yapılan masraflar da ödenmiş oluyor. Vatandaşlar, bizim hastamız üzerinden para kazanılıyor gibi bir kuşkuya da düşmemeli. Hastanenin cepten harcadığı yerine konacak. Para hastanenin döner sermayesine aktarılacak. Buradan da masraf yapılan, emek harcayanlara karşılığı ödenecek.” dedi.
“ORGAN NAKLİ İÇİN YAPILAN TİCARİ EVLİLİKLERİN ÖNÜNE GEÇMEK İSTİYORUZ”
Uygulama ile kadavradan organ naklinin teşvik edilmiş olacağının altını çizen Şencan, “Canlıdan organ temini de bir yöntem ve şu anda gelişiyor. Fakat canlıdan nakil çok artarsa suistimallere neden olabilir. Onun için hedef kadavradan organ temini.” diye konuştu.
Eşlerden organ nakli için 2 yıl evlilik şartı getirildiğini hatırlatan Şencan, “Şunu biliyoruz ki, böbrek hastası sağlam birisiyle evleniyordu. Üç gün sonra da biri diğerine organını bağışlıyordu. Bu yabancı uyruklulular ile de oluyordu.” ifadesini kullandı.
Evliliğin ticari maksatla yapılmasının önüne geçmek istediklerini söyleyen Şencan, “Bu uygulamada şu anda bir değişiklik yok. Ancak, uygulamada bunun da sorun olduğuna dair bir gözlemimiz olursa, değiştirilebilir. 2 yıl, organ ticareti için yapılan evliliklerin önüne geçmek için konulmuş bir süre. Diğer taraftan, iyi niyetlileri engelleyecek bir düzenleme haline gelirse, düzeltme de yapılabilir. Mevzuat canlı bir şey. Ortaya çıkabilecek düzenlemelere göre düzenlenebilir.” şeklinde konuştu.