İran baskısı Türk bankacıda tutuklanma korkusu yarattı
ABD Dışişleri ve Hazinesi’nden Türkiye’ye bir heyetin gelip ‘İran’la para transferi yapmayın, size yaptırım uygularız’ şeklinde gözdağı vermesinden sonra bankalar üzerindeki baskılar daha da arttı. Türk bankaları dışarıdaki varlıklarının dondurulması, bankacılar da tutuklanma riskiyle karşı karşıya kaldı
Amerika’dan bir heyetin yaklaşık iki hafta önce Türkiye’ye gelerek başta bankalar olmak üzere özel sektörden de bazı şirketlere İran kökenli banka ve şirketlerle iş yapmamaları konusunda gözdağı vermesinden sonra, bankacılık sektöründe bu ülke ile yapılan para transferlerindeki işlemler durma noktasına geldi.
Amerika’nın baskısından sonra İran üzerinden gelen veya İran kaynaklı olan para transferlerinde büyük problem yaşandığını söyleyen büyük bir bankanın üst düzey yöneticisi, “Gelişmelerden sonra büyük sıkıntı ve sorunlar yaşanmaya başlandı. Amerika‘nın yaptığı baskılar içinde bankaların dışarıdaki varlıklarını dondurma tehdidi de bulunuyor. Ayrıca bu ülke ile Türkiye arasındaki para transferlerinde yer almamız halinde biz bankaların da dış seyahatlerimizde veya bu ülkeye yapacağımız seyahatlerde tutuklanma riskiyle karşı karşıya gelmiş durumdayız” dedi.
‘Ciddi problemler var’
Bankalara Amerika tarafından iş yapmamaları gereken İranla ilişkili kişi, şirket ve kurumların listesinin iletildiğini belirten üst düzey bankacı, “Amerika daha önce de Libya ve İran’a yönelik uyarılarda bulunuyordu. Ancak ağustos ayında bir heyetin gelip gitmesinden sonra baskılar iyice arttı ve banka işlemlerinde ciddi problemler var. İran’a ABD ve AB (Avrupa Birliği) tarafından uygulanan ambargo nedeniyle bu ülke ile Türkiye arasındaki bankacılık hareketinde ciddi daralma var. Özel bankalar olarak bizler de İran ile yapılan ticari işlemlerde bankacılık hizmetleri veriyoruz” dedi.
ABD: Herkesi uyarıyoruz
Türkiye ile İran arasındaki ticari ilişkilerde kamu bankalarının yanı sıra özel sermayeli büyük bankalar da işlem yapıyor. Ağustos ortalarında Türkiye’ye gelerek, Dışişleri Bakanlığı, Hazine, MASAK (Mali Suçları Araştırma Kurulu), BDDK (Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu), TBB (Türkiye Bankalar Birliği), TÜPRAŞ ve TPAO (Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı) gibi şirket ve kurumlara giden Amerikalı heyet verdiği listede yeralan İranlı kaynaklı şirket ve bankalarla iş yapmamaları konusunda uyarılarda bulunmuştu.
Olayın basında yer almasından sonra ABD’nin Ankara Büyükelçiliği’nden bir yetkili, ABD’den gelen heyetin BM’nin 1929 sayılı yaptırım paketi ve ABD Başkanı Barack Obama’nın 1 Temmuz’da imzaladığı yaptırım kararları konusunu ele almak üzere Ankara’ya geldiğini söylemişti. Yetkili, “Heyet pek çok ülkeye yaptığı ziyaretler kapsamında Türkiye’ye geldi” demişti. Yetkili, “Çünkü ABD’nin kabul ettiği yaptırımlar konusunda diğer ülkeleri bilgilendirmek bizim için çok önemli” demişti.
Türk bankacılar, şimdi ABD ve diğer ülkelere yapacakları seyahatlerinde Amerika’nın İran bazlı bankacılık işlemlerini terörün finansmanına aracılık yapma suçuyla ilişkilendirerek işi tutuklamaya kadar götürmesinden endişe duyuyorlar.
Heyetin ziyareti etkili oldu
Birleşmiş Milletler’in (BM) İran’a yönelik yeni yaptırım kararı ve ardından da 1 Temmuz’da ABD’nin kendi yaptırımlarını gündeme getirmesinden sonra Türkiye gelen ABD’li heyet Türk bankalarını yaptırım kararları konusunda uyarmıştı. Amerikalı heyet, uyarılarında ABD ve BM’nin uygulayacakları yaptırımlarda İran’ın terörün finansmanında kullandığı suç gelirleri, kara para aklama yöntemleri ve bunlara aracılık yapan banka ve şirketler listesini sunarken bunlara karşı ne tür uygulamalarda bulunacağını bildirmişti.
ABD heyeti İran ile enerji alanında ticaret yapan başta Tüpraş ve TPAO olmak üzere Türk enerji şirketleriyle, ABD’nin tek taraflı yaptırım kararı aldığı İran bankaları ile iş yapan Türk kamu ve özel bankalarının kara listeye alınacağı uyarısı yapmıştı.
Bankacılıkta yaşanan gelişmeler, ABD’nin bu baskısının Türk bankaları üzerinde etkili olduğu ve bankacıların uluslararası herhangi bir sorun ile karşılaşmamak için ABD’nin uyarıları dikkata aldığını gösteriyor.
Yeni sistem Silopibank
Bankacılıktaki gelişmeleri doğrulayan bir haber önceki gün Star gazetesinde yer aldı. Habere göre ABD’nin İran’a başlattığı ambargoyu aşmak için Türk, İran ve Iraklı işadamları ilginç bir yöntem buldu. İran’la ticareti sağlayan para hareketleri Silopi’deki aracılar üzerinden sağlanıyor.
İran’ın nükleer faaliyetleri nedeniyle Birleşmiş Milletler’den ambargo kararı aldıran ABD ve AB’nin, fişlemesinden korkan Türk, İran ve Iraklı işadamları, yeni bir bankanın doğmasına neden oldu. Silopibank olarak nitelendirilen sistem ile, üç ülkenin iş adamlarını paralarını Silopi ve çevresinde bulunan aracılar vasıtasıyla tahsil ediyor.
Silopi’de dönen paranın birçok bankanın aktif büyüklüğünden daha fazla olduğu tahmin ediliyor. İran ve Irak’taki bankacılık sektörünü kullanmak istemeyen iş adamaları, ağırlıklı olarak Silopi’de bulunan aracı kişilere bavulla veya başka yollarla para gönderiyor